|
Ταμπέλες και Παιδιά: 6 Λόγοι για να σταματήσετε να ταμπελιάζετε τα παιδιά σας
|
|
Αν μας ζητούσε κάποιος να περιγράψουμε τον εαυτό μας με μερικές φράσεις τι θα του απαντούσαμε;
Δώστε λίγο χρόνο στην εαυτό σας να σκεφτεί την ερώτηση …
Πολλές απαντήσεις ίσως να ήταν κάπως έτσι : Είμαι εμφανίσιμος, είμαι έξυπνος, έχω χιούμορ, είμαι νευρικός ή ήρεμος, είμαι αγχώδης ή χαλαρός, είμαι ξεροκέφαλος ή διαλλακτικός, είμαι πεισματάρης κλπ…
Αν περιγράφαμε εμείς κάποιον άλλο, το πιθανότερο είναι ότι θα του προσδίδαμε χαρακτηρισμούς ακριβώς με τον ίδιο τρόπο : Είσαι επίμονος, είσαι περίεργος, είσαι τρελός, είσαι παράξενος, είσαι δυναμικός…
Αυτές είναι μερικές μόνο ταμπέλες που εμείς οι ίδιοι οι κάποιοι άλλοι μας έχουν προσάψει και αποτελούν μια αναφορά, έναν τρόπο να προσδώσει κανείς ταυτότητα στο είναι του … Με αυτό τον τρόπο έχουμε μάθει να … αναγνωρίζουμε τους ανθρώπους γύρω μας ή να «διαβάζουμε» τη συμπεριφορά τους … "Πώς προέκυψαν αυτές οι ταμπέλες; Αυτές είναι μερικές μόνο ερωτήσεις που θα μπορούσε κανείς να κάνει στον εαυτό του βάζοντας κάτω όλες αυτές τις λέξεις που τον συνοδεύουν στην καθημερινότητα του … Που πολλές φορές είναι τόσο «βαριές» που δεν μπορούμε να τις σηκώσουμε, που επηρεάζουν την διάθεση μας, αλλά και τη διάθεση του άλλου απέναντι μας, που μας κάνουν να αισθανόμαστε την ανάγκη να τις επαληθεύουμε σε κάθε ευκαιρία με κάθε μας συμπεριφορά και που νοιώθουμε πως δεν μπορούμε να τις ξεφορτωθούμε όσο και αν προσπαθήσουμε … "Μια τάση που χαρακτηρίζει τη συμπεριφορά μας σήμερα δεν αποτελεί ένα μόνιμο στοιχείο του εαυτού μας. «Γιατί να ασχοληθώ?», σκεφτόμουν κάθε φορά που είχαμε τεστ στην άλγεβρα ή τα μαθηματικά. Περίμενα ότι θα τα πάω χάλια, οπότε δεν προσπαθούσα καν. Εξάλλου, εγώ είχα «καλλιτεχνική φλέβα». Ήμουν δημιουργική, ήμουν εύγλωττη. Δεν ήμουν «τύπος των μαθηματικών». Καθώς μεγάλωνα και κατά τη διάρκεια των σπουδών μου ούτε καν σκέφτηκα ποτέ μου ότι θα μπορούσα να τα πάω καλά στα μαθηματικά. "Το «ταμπέλιασμα» των παιδιών συνήθως ξεκινά με τις καλύτερες προθέσεις. Αλλά ακριβώς όπως οι ταμπέλες με τις οποίες μεγάλωσα εγώ με έκαναν να πιστεύω ότι είμαι κακή στα μαθηματικά, έτσι και όλες οι υπόλοιπες ταμπέλες κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό. Οι ταμπέλες θέτουν περιορισμούς.
Μας βάζουν σε κουτάκια και αυτόματα μας καθοδηγούν στο να συμπεράνουμε τι μπορούμε να κάνουμε και τι όχι. Αυτό που ξεκινάει αρχικά ως έπαινος και θετική ενθάρρυνση γρήγορα γίνεται μία μόνιμη ταμπέλα η οποία είναι εξαιρετικά δύσκολο να την αποτινάξεις. 6 λόγοι για να σταματήσετε να βάζετε ταμπέλες στα παιδιά. Έχω πια μάθει τα μειονεκτήματα του να βάζεις ταμπέλες στα παιδιά και κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ για να τις αποφύγω όσο το δυνατόν περισσότερο. Ορίστε έξι λόγοι, για τους οποίους θα έπρεπε κι εσείς να κάνετε το ίδιο: 1. Το να βάζεις ταμπέλες στα παιδιά καθιστά πιο δύσκολο το να τους δείξεις ενσυναίσθηση. Του «φορτώνεις» ένα χαρακτηριστικό στην προσωπικότητα του αντί να προσπαθήσεις να συσχετιστείς ο ίδιος με αυτό που προβληματίζει το παιδί. Αν αντί να πλησιάσεις το παιδί με ενσυναίσθηση του «κολλήσεις μία ταμπέλα» το μόνο που θα καταφέρεις θα είναι να απομακρυνθείς από την επιθυμητή σύνδεση με το παιδί που νιώθει εκνευρισμένο. Κολλώντας την ταμπέλα είναι πιθανό να αντιμετωπίζεις το παιδί ως μία προσωπικότητα δύσκολη με έφεση στις ζημιές/σκανταλιές/φασαρίες. Έτσι γίνεται ακόμη πιο δύσκολο να συνειδητοποιήσεις ότι το παιδί σου σαν άνθρωπος είναι πολλά παραπάνω από μία συμπεριφορά, μία δράση ή μία κρίση θυμού «tantrum». Όταν το παιδί σου ταμπελιάζεται με ένα χαρακτηριστικό είναι πιο πιθανό να χρειαστεί να παλέψεις για να δεις τους πραγματικούς λόγους στους οποίους οφείλεται η συμπεριφορά του. Επίσης, πιθανώς θα νιώσεις ότι είναι ακόμη πιο απαιτητική η διαδικασία του να συνδεθείς και να επικοινωνήσεις μαζί του. Εξάλλου, τα συναισθήματα είναι προσωρινά και μπορούν να δουλευτούν και να επιλυθούν, ένα χαρακτηριστικό όμως μιας προσωπικότητας (όπως αυτό που του έχεις «κολλησει σαν ταμπέλα»)…..λοιπόν, μάλλον ένα χαρακτηριστικό έχει περισσότερες πιθανότητες να γίνει μόνιμο. 2. Το ταμπέλιασμα κάνει τα παιδιά να νιώθουν απαίσια για τον εαυτό τους.
Τα παιδιά σου ακούνε τι λες για αυτά σε συζητήσεις σου με άλλους ενήλικες. Οπότε όταν δημιουργείς μία δικαιολογία για το παιδί σου, όπως «Α, η Τάδε είναι ντροπαλή, δεν θα το κάνει αυτό» ή «Συγνώμη, αλλά είναι τόσο εξαγριωμένη όλη την ώρα», η κόρη σου θα πιστέψει πως όσα λες είναι αλήθεια ΚΑΙ θα πιστέψει ότι η ντροπαλότητα της ή φασαριόζικη συμπεριφορά της είναι κάτι ΚΑΚΟ. Παρά, φυσικά, το γεγονός ότι το να είσαι εγκρατής ή ντροπαλός ή το να έχεις πολλή ενέργεια δεν είναι κακά χαρακτηριστικά. Είναι απόλυτα φυσιολογικό το να είσαι εγκρατής όταν είσαι με ξένους ή όταν βρίσκεσαι σε μία πρωτόγνωρη κατάσταση. Τα παιδιά, επίσης, είναι αναμενόμενο να έχουν περίσσεια ενέργεια και να τρέχουν τριγύρω. Όταν η κόρη σου σε ακούει να την ταμπελιάζεις με λέξεις όπως «εξαγριωμένη και φασαριόζα» ή «συνεσταλμένη και ντροπαλή» νιώθει ανασφαλής. Αυτό που ακούει η ίδια είναι ότι τα απολύτως φυσιολογικά της συναισθήματα και πράξεις την κάνουν «κακή». 3. Είναι πάρα πολύ νωρίς για να κολλήσεις οποιαδήποτε ταμπέλα σε ένα παιδί.
Όλοι έχουμε ακούσει εκφράσεις όπως «Α, θα γίνει μηχανικός!» τη στιγμή που το παιδί δείχνει έστω το ελάχιστο ενδιαφέρον για το πώς τα αυτοκίνητα ή οι μηχανές λειτουργούν. Ή «Ουάου! Θα γίνει σίγουρα ομιλιτική/ εξωστρεφής» όταν ακούει κάποιος το μωρό σου να μπαμπαλίζει χαρούμενο. Παρά το ότι τα σχόλια φίλων και συγγενών έχουν καλές προθέσεις, αυτές οι ταμπέλες (ακόμη και οι θετικές) αναθέτουν στα παιδιά ένα προκαθορισμένο μέλλον από εξαιρετικά νεαρή ηλικία.
Ως βρέφη, μωρά ή ακόμη και νήπια θα δείξουν ενδιαφέρον για ένα σωρό αντικείμενα! Ας επιτρέψουμε στα παιδιά μας να αποφασίσουν τι είναι αυτό που τα ενδιαφέρει. Μπορεί να εξερευνήσουν κάθε είδους καριέρα και δραστηριότητα καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Το να τα ταμπελιάζουμε ως «αθληταρά» ή «μικρή κυρία» από τόσο νωρίς συνεπάγεται τον περιορισμό τους μέσα σε ένα κουτάκι, το κουτάκι αυτό που ορίζει η ταμπέλα που τους προσδώσαμε. Δώστε τους την ευκαιρία να ανακαλύψουν τις φυσικές τους κλίσεις και να αποκτήσουν νέα ενδιαφέροντα καθώς μεγαλώνουν. 4. Οι ταμπέλες είναι ανακριβείς. Τα παιδιά μπορούν να είναι σοβαρά τη μία μέρα και ξεκαρδιστικά την επόμενη. Τη μία μέρα το μωρό σου μπορεί να χαμογελά και να χαιρετά κάθε άγνωστο που συναντάτε στον δρόμο και την επόμενη να κρέμεται από το πόδι σου ή να κρύβεται στην αγκαλιά σου. Ένα νήπιο μπορεί επίτηδες να κάνει του κεφαλιού του τη μία στιγμή και την επόμενη στιγμή να ακολουθεί οδηγίες κατά γράμμα.
Οι άνθρωποι είναι ικανοί για πολλά και περίπλοκα συναισθήματα και αντιδράσεις και μπορούν να διαθέτουν πολλαπλές πτυχές στην προσωπικότητα τους και τα παιδιά το ίδιο. Είναι αδύνατο να ταμπελιάσεις κάποιον και να προβλέψεις κάθε τους πράξη. Κάθε μέρα τα παιδιά μας μας εκπλήσσουν με την ικανότητα τους να αντιδρούν με μία συμπεριφορά άλφα τη στιγμή που εμείς περιμένουμε να αντιδράσουν με μία συμπεριφορά βήτα – κι αυτό είναι απλά ένα από τα πιο όμορφα πράγματα κατά τη διάρκεια που μεγαλώνουν!
"Όταν ένα παιδί ταμπελιάζεται ως «αθλητικό τύπος», «καλλιτεχνικός τύπος» ή «διαβαστερός», Μπορεί να πιστέψει ότι η γυμναστική/ τα αθλήματα είναι ΤΟ ΜΟΝΑΔΙΚΟ πράγμα που κάνει καλά ή ότι η φυσική είναι ΤΟ ΜΟΝΑΔΙΚΟ μάθημα στο οποίο μπορεί να τα «λάμψει». Ένας «αθλητής» μπορεί να νιώθει ότι δε μπορεί να εξερευνήσει το κομμάτι του σχεδίου ή ότι δε θα είναι ποτέ καλό στο διάβασμα. Ομοίως, ένας «κολλημένος με τον υπολογιστή» μπορεί να φοβάται ότι δεν θα τα καταφέρει στα αθλήματα ή στη γυμναστική. "Όταν τα παιδιά μαθαίνουν ότι μέσα από την εξάσκηση μπορούν να βελτιωθούν σχεδόν σε κάθε τομέα,
Εάν το παιδί σας γνωρίζει ότι το να χτυπάει είναι «λάθος» τότε είναι πιο εύκολο να διορθωθεί η συμπεριφορά ειδικά αν το διαβεβαιώσετε ότι το αγαπάτε άνευ όρων ακόμη κι όταν η συμπεριφορά του δεν είναι σωστή. Αλλά αν το ταμπελιάσετε ως «επιθετικό» ή «αυτός που χτυπάει» τότε η συμπεριφορά γίνεται πολύ δυσκολότερο να αλλάξει καθώς έχετε καταστήσει την συμπεριφορά, μέσω της ταμπέλας, ως στοιχείο της προσωπικότητας του ως άνθρωπος. Πως μπορεί να αλλάξει κάποιος αυτό που είναι? "Αντιλαμβάνεστε ότι είναι πολύ πιο εύκολο να διορθώσετε μία αντίδραση ή να δουλέψετε με ένα συναίσθημα από το να αλλάξετε ολόκληρο τον χαρακτήρα σας.
Η παιδική ηλικία είναι η κατάλληλη στιγμή για ανακαλύψεις, αλλά οι ταμπέλες μπορούν να αναθέσουν ενδιαφέρονται και χαρακτηριστικά σε ένα παιδί πριν καν το ίδιο ανακαλύψει τι απολαμβάνει να κάνει. Είμαστε όλοι πολύπλευρες προσωπικότητες με πολλά διαφορετικά ενδιαφέροντα και τα παιδιά έχουν μία έμφυτη τάση προς ένα σωρό διαφορετικά αντικείμενα. Το ταμπέλιασμα επίσης βάζει «φρένο» στην ανάπτυξη του παιδιού και περιορίζει τις προοπτικές του. Εξάλλου, οι ταμπέλες, λανθασμένα, πείθουν τα παιδιά ότι τα ταλέντα και οι ικανότητες τους είναι έμφυτα παρά κάτι το οποίος με την ανάλογη προσπάθεια μπορεί να αλλάξει ή/και εξελιχθεί. Αυτό συμβαίνει και με την συμπεριφορά επίσης. Το ταμπέλιασμα μπορεί να κάνει τα παιδιά να πιστέψουν ότι η συμπεριφορά τους ή κάποιο χαρακτηριστικό τους καθορίζει ποια πραγματικά είναι ενώ στην πραγματικότητα όλα τα παραπάνω είναι στοιχεία τα οποία μπορούν να διορθωθούν, να αλλάξουν ή να προσαρμοστούν. "Η διαδρομή με τον εαυτό μας είναι ένα δυναμικό ταξίδι εξερεύνησης, μαθαίνουμε πράγματα για μας μέχρι τα βαθιά μας γεράματα, οι συμπεριφορές μας, Πόσες αλλαγές έχουμε βιώσει από τα παιδικά μας χρόνια μέχρι σήμερα; Πόσες φορές από τότε δεν αλλάξαμε δρόμο; Που θα πηγαίναμε αν συνεχώς ακολουθούσαμε μόνο τις ταμπέλες; Ίσως σε έναν τόπο οικείο που γνωρίζουμε πολύ καλά … Θα ανακαλύπταμε όμως ποτέ ανεξερεύνητους παραδείσους; Τα παιδιά (και οι ενήλικες) είναι πολύπλοκα και διαφέρουν – και δεν είναι εξαιρετικό το ότι δεν μπορούμε όλοι να χωρέσουμε αποκλειστικά σε αυτό ή εκείνο το κουτάκι μόνο? Κανείς μας δεν διαθέτει μόνο ένα ή δύο χαρακτηριστικά, ταλέντα ή εξειδικεύσεις. Δεν είμαστε δεμένοι με ταμπέλες. "Ας κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να σταματήσουμε να ταμπελιάζουμε τα παιδιά." Και τελικά όπως αποδείχθηκε, έμαθα ότι στην πραγματικότητα μου αρέσουν οι αριθμοί, η οικιακή οικονομία, ακόμη και – σοκαριστικό!- τα λογιστικά φύλλα. Πηγές: Μετάφραση & Επιμέλεια κειμένου: Εμμανουηλίδου Βασιλική |
|
|
Μπατάλα Γεωργία
Χώρος Συμβουλευτικής & Ψυχολογικής Υποστήριξης Παιδιών, Εφήβων & Ενηλίκων
Μανδηλαρά 22, 1ος όροφος, Λάρισα Τηλ: 6946704834 |
